Στόχοι: Το μάθημα έχει ως στόχο να παρουσιάσει τις κυριότερες θεωρητικές τάσεις και προβληματικές γύρω από την τέχνη του θεάτρου, από την αρχαιότητα έως και τον 20ό αιώνα, αναλύοντας και ερμηνεύοντας αντιπροσωπευτικά κείμενα και σταθμούς της ιστορίας της θεατρικής θεωρίας. Παράλληλα αποσκοπεί στην
εξοικείωση των φοιτητριών και των φοιτητών με τη φιλοσοφική διάσταση του θεάτρου, μέσα από την εκ του σύνεγγυς ανάγνωση επιλεγμένων έργων.

Μαθησιακά Αποτελέσματα: Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτήτριες και οι φοιτητές αναμένεται να:
●    γνωρίζουν τις βασικές προβληματικές που έχουν διατυπωθεί ιστορικά γύρω από τη φύση, τη μορφή, τον σκοπό και τα μέσα του θεάτρου
●    διαθέτουν την ικανότητα να προσεγγίζουν κριτικά τα θεωρητικά κείμενα για το θέατρο, να τα συσχετίζουν με τα θεμελιώδη αισθητικά και πολιτισμικά ερωτήματα της κάθε εποχής, αλλά και να τα ερμηνεύουν σε
συνάρτηση με τη σύγχρονη σκηνική πράξη
●    Επιπλέον, το μάθημα φιλοδοξεί να προσδώσει στις φοιτήτριες και τους φοιτητές δεξιότητες που σχετίζονται με τη φύση του ίδιου του θεάτρου, όπως δημιουργικότητα, φαντασία, κοινωνικότητα, επικοινωνία και αλληλεπίδραση.
 

●    Αυτόνομη εργασία.
●    Ομαδική εργασία.
●    Εργασία σε διεθνές περιβάλλον.
●    Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον.
●    Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών.
●    Σχεδιασμός και διαχείριση έργων.
●    Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα.
●    Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον.
●    Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου.
●    Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής.
●    Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.
 

Το μάθημα μελετά τη σχέση θεάτρου και θεωρίας μέσα από τη μελέτη θεμελιωδών θεωρητικών κειμένων για το θέατρο και παράλληλα παρακολουθεί την αυξανόμενη επίδραση της θεωρίας στα δραματικά κείμενα και τις θεατρικές πρακτικές του 20ού αιώνα. Στο μάθημα προσεγγίζονται θεωρητικά κείμενα για την τέχνη του
θεάτρου από θεωρητικούς αλλά και τους ίδιους τους δραματουργούς και σκηνοθέτες σε χρονολογική σειρά, καθώς η θεωρητική έμφαση μετατοπίζεται από την αποτίμηση και την ερμηνεία της τραγωδίας και του
αστικού δράματος σε μια «επανα-διεκδίκηση» του θεάτρου από τους ηθοποιούς και τους σκηνοθέτες, από το δραματικό κείμενο στο μεταδραματικό θέατρο και την περφόρμανς. Αναλυτικότερα, τα μέρη του μαθήματος είναι τα εξής:
1.Εισαγωγή στη Θεωρία του Θεάτρου I
2.Εισαγωγή στη Θεωρία του Θεάτρου II
3. Η έννοια του θεάτρου και της παράστασης
4. Ο Πλάτων και η τέχνη. Η έννοια της μίμησης και της αναπαράστασης στην ελληνική αρχαιότητα
5. Αριστοτέλους, Περί Ποιητικής
6. Σκηνικές και δραματικές θεωρίες της Ιταλικής Αναγέννησης. Η φιλοσοφία του Κοσμοθεάτρου του 17ου αιώνα.
Κλασικιστικές θεωρίες για την τραγωδία και την κωμωδία
7. Θεωρίες περί δράματος και υποκριτικής του 18ου αιώνα
8. Οι Αρχές του Ρομαντισμού. Το βαγκνερικό όραμα του μουσικού
δράματος. Θεωρία και φιλοσοφία του 19ου αιώνα, από τον Hegel στον Nietzsche.
9. Θεωρίες του Ρεαλισμού και του Νατουραλισμού
10. Θεωρίες του μοντέρνου θεάτρου – η ανάδυση του σκηνοθέτη
11. Θεωρίες του μοντέρνου θεάτρου – η επιστροφή στο τελετουργικό και στη
σωματικότητα
12. Το πολιτικό θέατρο του 20ού αιώνα
13. Το Μετα-δραματικό θέατρο. Επιτελεστικές και διεπιστημονικές θεωρητικές προσεγγίσεις.
 

Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Διαλέξεις

70

Αυτοτελής μελέτη

30

Σύνολο Μαθήματος 

100

Τρόπος αξιολόγησης: Γραπτές (ή/και προφορικές εξετάσεις εάν αυτό απαιτηθεί, λόγω υγειονομικών περιορισμών)

•    Beardsley, Monroe (1989). Ιστορία των αισθητικών θεωριών. Αθήνα: Νεφέλη.
•    Bentley, Eric (1990). The Theory of the Modern Stage: An Introduction to Modern Theatre and Drama. London: Penguin.
•    Brook, Peter (1996). The Empty Space. A Book about the Theatre: Deadly, Holy, Rough, Immediate. New

York: Simon and Schuster.
•    Brook, Peter (2005). The Open Door. Thoughts on acting and theatre. Garden City: Anchor.
•    Carlson Marvin (1984). Theories of the Theatre: A Historical and Critical Survey from the Greeks to the Present. Ithaca: Cornell University Press.
•    Castellucci, Claudia & Castellucci, Romeo (2001). Les Pèlerins de la matière. Théorie et praxis du théâtre, Écrits de la Socìetas Raffaello Sanzio (tr. Karin Espinosa). Besançon: Les Solitaires Intempestifs.
•    Dokore, B. (1974). Dramatic Theory and Criticism: Greeks to Grotowski. New York: Harcourt Brace Jovanovich College Publ.
•    Drain, R. (1995).Twentieth-Century Theatre: Α Sourcebook. London: Routledge.
•    Féral Josette (2011). Théorie et pratique du théâtre. Au-delà des limites. Montpellier : L’Entretemps.
•    Guénoun, Denis (1997). Le théâtre est-il nécessaire ? Belfort : Circé.
•    Hubert, Marie-Claude (2010). Les grandes théories du théâtre. Paris : Armand Colin
•    Silk, M. & Stern J. (1981). Nietzsche on Tragedy. Cambridge: Cambridge University Press.
•    Zola, Emile(1991). Κείμενα για την κριτική και το θέατρο (εισ. & μετ. Χαρά Μπακονικόλα- Γεωργοπούλου, Ξένια Γεωργοπούλου). Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.
•    Ανδρόνικος, Μανόλης(1986). Ο Πλάτων και η Τέχνη. Οι πλατωνικές απόψεις για το ωραίο και τις εικαστικές τέχνες. Αθήνα: Νεφέλη.
•    Αριστοτέλης, (χ.χ.) Περί Ποιητικής. (Μετάφραση: Σίμος Μενάρδος, Εισαγωγή, κείμενο και ερμηνεία: Ιωάννης Συκουτρής), Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών-Βιβλιοπωλείον της Εστίας.
•    Αριστοτέλης, Ντε Βέγκα, Κορνεϊγ, Σίλλερ, Μπρεχτ (1979). Πέντε θεωρητικά κείμενα για το θέατρο. Αθήνα: Κάλβος.
•    Αρτώ, Πιραντέλλο, Σώου, Μπρεχτ, Πισκάτορ, Μπέργκμαν, Γητς, Τοκβίλ, Άππια, Κρέηγκ (1971).
Αρχιτέκτονες του σύγχρονου θεάτρου (μετ. Παύλος Μάτεσις). Αθήνα: Δωδώνη.
•    Έσσλιν, Μάρτιν(1984). Μπρεχτ: Ο άνθρωπος και το έργο του (μετ. Φώντας Κονδύλης). Αθήνα: Θεωρία.
•    Μέγιερχολντ, Β. Ε.(1982). Κείμενα για το θέατρο (μετάφραση, επιμέλεια: Αντώνης Βογιάζος). Αθήνα: Ιθάκη.
•    Μουρ, Σόνια(2001). Το σύστημα Στανισλάβσκι: Η επαγγελματική εκπαίδευση του ηθοποιού (μετ. Ανδρέας Τσάκας). Αθήνα: Παρασκήνιο.
•    Μπρουκ, Πήτερ(2007). Η ανοιχτή πόρτα. Σκέψεις πάνω στην τέχνη του θεάτρου (μετ. Μαρία Φραγκουλάκη). Αθήνα: Κοάν.
•    Ντε Μικέλι, Μάριο (χ.χ.) Οι Πρωτοπορίες της τέχνης του εικοστού αιώνα (μετ. Λ. Παπαματθαιάκη). Αθήνα: Οδυσσέας.
•    Ντιντερό, Ντενί (1995). Το παράδοξο με τον ηθοποιό (μετ. Αιμίλιος Βέξης). Αθήνα: Πόλις.
•    Πατσαλίδης, Σάββας(2004). Θέατρο και Θεωρία. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
•    Πεφάνης, Γιώργος (2007). Σκηνές της θεωρίας. Αθήνα: Παπαζήση.
•    Πούχνερ, Βάλτερ (2001). Από τη θεωρία του θεάτρου στις θεωρίες του θεατρικού - Εξελίξεις στην επιστήμη του θεάτρου στο τέλος του 20ου αιώνα. Αθήνα: Πατάκης.
•    Ριπελλίνο, Άντζελο-Μαρία (1977). Ο Μαγιακόφσκι και το Ρωσικό Πρωτοποριακό Θέατρο (μετ. Άρης Αλεξάνδρου). Αθήνα: Κέδρος.
•    Σπυροπούλου, Αγγελική (επιμ.-2007). Βάλτερ Μπένγιαμιν: Εικόνες και μύθοι της νεωτερικότητας. Αθήνα: Αλεξανδρεια.
•    Στανισλάβσκι, Κωνσταντίν (1977). Πλάθοντας ένα ρόλο (μετ. Άγγελος Νίκας). Αθήνα: Γκόνης.
•    Στανισλάβσκι, Κωνσταντίν (1980). Η ζωή μου στην τέχνη, 2 τόμοι (μετ. Άγγελος Νίκας). Αθήνα: Γκόνης.
•    Στανισλάβσκι, Κωνσταντίν (χ.χ.). Ένας ηθοποιός δημιουργείται (μετ. Άγγελος Νίκας). Αθήνα: Γκόνης.
 

https://eclass.uop.gr/courses/TS292/