Στόχοι: Βασικός στόχος του μαθήματος είναι να εισάγει τους φοιτητές/τριες στο ευρύ γνωστικό αντικείμενο της παιδαγωγικής του θεάτρου, μέσω θεωρητικής και πρακτικής κατάρτισης. Το μάθημα στοχεύει στην αντίληψη των τρόπων συνάντησης του θεατρικού φαινομένου (δραματικό κείμενο -παράσταση-κοινό) με την παιδαγωγική διαδικασία καθώς και στην κατανόηση των αναγκών που οδήγησαν στη σύμπραξη αυτή. Τέλος, βασική στόχευση είναι η επίγνωση των ευεργετικών αποτελεσμάτων της παιδαγωγικής του θεάτρου ως προς το ατομικό και κοινωνικό επίπεδο των μαθητών και η εξοικείωση των φοιτητών/τριών με τον καθορισμό γνωστικών και κοινωνικοσυναισσθημαιτκών στόχων, τη χαρτογράφηση των αναγκών και των δυσκολιών των μαθημάτων, την εφαρμογή της διαφοροποιημένης διδασκαλίας τα είδη της αξιολόγησης (διαγνωστική, διαμορφωτική, τελική και αθροιστική) για τον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγηση των διδακτικών σεναρίων. Εξοικειώνονται με όρους διδακτικής όπως περιεχόμενο σχολικών εγχειριδίων, έννοια και ορισμός αναλυτικών προγραμμάτων, ταυτότητα του εκπαιδευτικού και οργάνωση διδασκαλίας στα πλαίσια της θεατρικής αγωγής στην τυπική εκπαίδευση αλλά και στον σχεδιασμό, εφαρμογή και αξιολόγηση θεατροπαιδαγωγικών προγραμμάτων στα πλαίσια της μη τυπικής εκπαίδευσης.

Μαθησιακά Αποτελέσματα:  Μέσω της θεωρητικής ανασκόπησης οι φοιτητές/τριες θα διερευνήσουν το βασικό θεωρητικό πλαίσιο του γνωστικού αντικειμένου και θα έρθουν σε επαφή με τους θεωρητικούς διαφορετικών κλάδων (θέατρο, ψυχολογία, παιδαγωγική, κοινωνική ανθρωπολογία)  που έπαιξαν ρόλο στη διαμόρφωση και στην εξέλιξη του. Μέσω αυτής της διαδικασίας θα κατανοήσουν τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που ευνόησαν την ανάπτυξη του και θα εξοικειωθούν με την αναγνώριση των διαφορετικών μορφών του, εστιάζοντας στο εκπαιδευτικό δράμα. Μέσω της αναγνώρισης της διττής σημασίας του θέατρου τόσο ως αισθητικό προϊόν όσο και ως μέσο αγωγής και εκπαίδευσης, θα αντιληφθούν το ρόλο τους ως «εμψυχωτές». Με αυτόν τον τρόπο θα εξοικειωθούν με την εφαρμογή θεατρικών τεχνικών και συμβάσεων, την ένταξη των δομικών στοιχείων του θεάτρου (δραματικό περιβάλλον, ρόλος, δραματική ένταση, χώρος, αφηγηματικό/δραματικό κείμενο, χαρακτήρας, διάλογος) στην εκπαιδευτική διαδικασία και τους τρόπους μετάβασης από το εκπαιδευτικό δράμα στη δημιουργία παράστασης με τους μαθητές. Για την επίτευξη των στόχων αυτών το θεωρητικό σκέλος συνδυάζεται με τη διενέργεια βιωματικών θεατροπαιδαγωγικών εργαστηρίων.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση:

Να αντιλαμβάνονται τη διττή έννοια του θεάτρου, τόσο ως αισθητικό προϊόν όσο και ως μέσο αγωγής και εκπαίδευσης.

Να αναγνωρίζουν τις διαφορετικές παιδαγωγικές, κοινωνικές και καλλιτεχνικές μορφές του θεάτρου στην Εκπαίδευση (εκπαιδευτικό δράμα, θεατρικό παιχνίδι, δραματική τέχνη, δραματικό παιχνίδι, κοινωνικό θέατρο, εφαρμοσμένο δράμα, διαδικαστικό δράμα, θεατροπαιδαγωγικά προγράμματα).

Να γνωρίζουν τις διαφορετικές θεωρίες για το παιδικό παιχνίδι (φαινομενολογικές θεωρίες, ψυχαναλυτικές θεωρίες, συμπεριφοριστικές θεωρίες, αναπτυξιακές θεωρίες, θεωρίες κινήτρων), να κατανοούν τη σχέση του παιδικού παιχνιδιού με το δραματικό παιχνίδι και να αντιλαμβάνονται την επιρροή τους στην ανάπτυξη του θεάτρου στην εκπαίδευση.

Να γνωρίζουν τις βασικές θεωρίες και μεθόδους των πρωτοπόρων που επηρέασαν τη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού δράματος τόσο  από τον Αγγλοσαξονικό χώρο όσο και από την Αμερική.

Να μπορούν διακρίνουν και να εφαρμόζουν στην πράξη τα στάδια της διδακτικής του θεάτρου.

Να εφαρμόζουν τις θεατρικές τεχνικές της διδακτικής του θεάτρου στην εκπαίδευση, επιλέγοντας κάθε φορά τις τεχνικές που ταιριάζουν στα χαρακτηριστικά της κάθε ομάδας.

Να μπορούν να χρησιμοποιήσου με τον κατάλληλο τρόπο τα δομικά στοιχεία του θεάτρου και τις τεχνικές του δραματικού κειμένου για την ανάπτυξη βιωματικών εργαστηρίων.

Να κατέχουν δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να δημιουργούν μία θεατρική παράσταση με τους μαθητές με βάση τα εργαστήρια του εκπαιδευτικού δράματος.

Να σχεδιάζουν, να εφαρμόζουν και να αξιολογούν ολοκληρωμένα διδακτικά σενάρια, να θέτουν γνωστικούς και κοινωνικό-συναισθηματικούς στόχους, να τους αντιστοιχούν με το περιεχόμενο και τα μέσα αξιολόγησης στα διαφορετικά στάδια (διαγνωστική, τελική και διαμορφωτική αξιολόγηση) τόσο στα πλαίσια του μαθήματος θεατρικής αγωγής ή εφαρμογής θεατροπαιδαγωγικών τεχνικών στα πλαίσια άλλων μαθήματών με βάση το περιεχόμενο των αναλυτικών προγραμμάτων όσο και στο πλαίσιο σχεδιασμού και οργάνωσης θεατροπαιδαγωγικών προγραμμάτων μη τυπικής εκπαίδευσης

•    Αυτόνομη εργασία
•    Ομαδική εργασία 
•    Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
•    Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα 
•    Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον 
•    Άσκηση  κριτικής και αυτοκριτικής 
•    Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
•    Επιλογή και εφαρμογή μεθοδολογιών και εκπαιδευτικών πρακτικών,  με στόχο τη γνωστική, κοινωνική, πολιτιστική και συναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών
•    Σχεδίαση, εφαρμογή και αξιολόγηση καινοτόμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε τυπικά και άτυπα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα

Σύντομη Περιγραφή Μαθήματος:
Το μάθημα έχει τόσο θεωρητικό όσο και πρακτικό χαρακτήρα ώστε οι φοιτητές/τριες να έρθουν σε πρώτη επαφή με τα θεωρητικό υπόβαθρο της εξέλιξης, του ρόλου και των εννοιολογικών προσδιορισμών της διδακτικής του θεάτρου και να εξοικειωθούν με μεθόδους και τεχνικές εφαρμογής του στην τάξη. Οι εισηγήσεις εστιάζουν στην ανάλυση του εκπαιδευτικού δράματος και χωρίζονται  σε τρείς βασικές θεματικές ενότητες. Η πρώτη βασική θεματική ενότητα είναι μία εισαγωγή στο πολυσχιδές αντικείμενο της παιδαγωγικής του θεάτρου. Γίνεται ανάλυση του θεατρικού φαινομένου όχι μόνο ως αισθητικό προϊόν  αλλά και ως μέσο αγωγής και εκπαίδευσης. Περιγράφονται συνοπτικά οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες οι οποίες έπαιξαν βασικό ρόλο στην ανάγκη της σύγκλισης του θεάτρου και της εκπαίδευσης. Η δεύτερη ενότητα εστιάζει στον ορισμό, την εμφάνιση και την εξέλιξη του εκπαιδευτικού δράματος. Αποσαφηνίζεται η ορολογία του εκπαιδευτικού δράματος αναφέροντας τους βασικούς θεωρητικούς που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του κυρίως από τον Αγγλοσαξονικό χώρο αλλά  και από την Αμερική. Γίνεται αναφορά στις βασικές θεωρίες διαφορετικών επιστημονικών κλάδων που είχαν ενεργό ρόλο στην εξέλιξή του. Η ανάλυση εστιάζει στις θεωρίες της παιδαγωγικής, του θεάτρου, στις κοινωνιολογικές θεωρίες και στις θεωρίες που προέρχονται από τη ψυχολογία και από τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Στην τελευταία ενότητα, μέσα από τα βιωματικά εργαστήρια, οι φοιτητές/τριες αποκτούν σταδιακά τις δεξιότητες ώστε να διαμορφωθούν ως μελλοντικοί παιδαγωγοί-εμψυχωτές. Έρχονται σε επαφή με τις μεθόδους, τις τεχνικές και τα στάδια εφαρμογής του εκπαιδευτικού δράματος ανάλογα με την περίσταση και φυσικά με τις διαφορετικές ανάγκες των μαθητών. Εξοικειώνονται με τη μεθοδολογία ένταξης των δομικών στοιχείων του θεάτρου στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τέλος, οι φοιτητές μαθαίνουν τον τρόπο μετάβασης από το εργαστήριο του εκπαιδευτικού δράματος στη δημιουργία και στην παρουσίαση παράστασης με τους μαθητές. Στο πλαίσιο αυτό εξοικειώνονται με στοιχεία διδακτικής του θεάτρου όπως καθορισμό γνωστικών και κοινωνικοσυναισθηαμτικών στόχων βάσει τα αναλυτικά προγράμματα και τις ανάγκες των μαθήματών, αντιστοίχιση με περιεχόμενο, εφαρμογή θεατρικών τεχνικών για την αξιολόγηση, εφαρμογή διαφοροποιημένης διδασκαλίας στο περιεχόμενο, στη διαδικασία και στην παρουσίαση, καθώς και στη θεωρία του  διδακτικού σεναρίου 

Το μάθημα αναπτύσσεται σε 13 μαθήματα.
 

1. - Γνωριμία με τους φοιτητές/Παρουσίαση της πορείας των μαθημάτων.
-  Η αισθητική και η παιδαγωγική διάσταση του θεατρικού φαινομένου.
- Το θέατρο ως παιδεία και μέσο ανάπτυξης κοινωνικού προβληματισμού.
- Οι ομάδες TIE (Theater In Education) στην Αγγλία.

2. - Το θέατρο στην εκπαίδευση/Οριοθέτηση της Παιδαγωγικής του Θεάτρου.
- Διαφορές του επαγγελματικού θεάτρου από το θέατρο ως μέσο αγωγής και εκπαίδευσης.
- Ανάγκη ισορροπίας ανάμεσα στην καλλιτεχνική και παιδαγωγική διάσταση της διδακτικής του θεάτρου)
-  Μορφές του θεάτρου στην εκπαίδευση (παιδικό θέατρο, σχολικό θέατρο, θέατρο στα πλαίσια των σχολικών εορτών, θεατροπαιδαγωγικά προγράμματα)
3.. - Διερεύνηση της ορολογίας των διαφορετικών  μορφών της παιδαγωγικής του θεάτρου.
-  Διάφορα των όρων «θέατρο» και «δράμα».
Το αρχαίο δράμα ως θεατρική ποιητική δημιουργία.
-φιλοσοφικές θεωρίες  για το δράμα και το δραματικό παιχνίδι

4. - Ο ορισμός του εκπαιδευτικού Δράματος.
- Σύντομη αναφορά ευεργετικών αποτελεσμάτων του εκπαιδευτικού δράματος στους μαθητές.
- Η εξέλιξη του εκπαιδευτικού δράματος με βάση θεωρητικές προσεγγίσεις του γνωστικού αντικειμένου στον Αγγλοσαξονικό χώρο και στην Αμερική (Harriet Finlay-Johnson, Caldwell Cook, Winifred Ward, Peter Slade, Dororthy Heathcote, Gavin Bolton, David Hornbrook, Cecily O' Neil, Jonothan Neelands).
- Οι φοιτητές/τριες παρουσιάζουν ανά ομάδες κάποια κείμενα των θεωρητικών στο ρόλο του διδάσκοντα κατανοώντας το νόημα της βιωματικής μάθησης.  
5. - Διεπιστημονικότητα και εκπαιδευτικό δράμα/Η επιρροή θεωριών από διαφορετικές επιστήμες στη διαμόρφωση του.
- Το θεατρικό κείμενο ως ιδεολογική κατασκευή/Αλλαγή του λογοτεχνικού και θεατρικού κανόνα/ Η επιρροή των θεωρητικών της λογοτεχνίας στο εκπαιδευτικό δράμα.
-Επιρροή του εκπαιδευτικού δράματος από είδη θεάτρου με κοινωνικό και πολιτικό προσανατολισμό με στόχο την κοινωνική αλλαγή.
- Επιρροή του εκπαιδευτικού δράματος από τις τεχνικές ΄πρωτοπόρων σκηνοθετών του επαγγελματικού θεάτρου (Stanislavski, Grotowski, Barba).
 
6. - Επιρροή των παιδαγωγικών θεωριών στην ανάπτυξη του εκπαιδευτικού δράματος (προοδευτική εκπαίδευση, βιωματικοί τρόποι διδασκαλίας και μάθησης, κονστρουκτιβισμός). 
-  Σχέση του παιχνιδιού και του εκπαιδευτικού δράματος/ Από το παιδικό παιχνίδι στο κοινωνικό-δραματικό παιχνίδι/Επίδραση των θεωριών για το παιχνίδι στη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού προγράμματος.
- Τρόπος επιρροής γνωστικών θεωριών για το παιχνίδι στην ανάπτυξη του εκπαιδευτικού δράματος.

7. - Η ψυχολογική θεώρηση του εκπαιδευτικού δράματος/ ψυχοδυναμικές θεωρίες.
- Ψυχαναλυτικές Θεωρίες για το δραματικό παιχνίδι. Εκπαιδευτικό δράμα και ψυχοθεραπεία. Θεραπευτική διάσταση του παιχνιδιού. 
- Ψυχόδραμα (Jacob L. Moreno).
- Θεωρία των κινήτρων.
-Οι φοιτητές/τριες θα έχουν ευκαιρία να συμμετέχουν σε συνομιλία με προσκεκλημένο ομιλητή ειδικό στη δραματοθεραπεία και σε αντίστοιχο βιωματικό εργαστήριο.
8. - Ο κοινωνικός ρόλος του εκπαιδευτικού δράματος/κοινωνιολογικές θεωρίες για το εκπαιδευτικό δράμα. 
- Εθνομεθοδολογικές διαστάσεις του εκπαιδευτικού δράματος/Προσέγγιση του εκπαιδευτικού δράματος από τη σκοπιά της κοινωνικής ανθρωπολογίας.  
- Βιωματικό εργαστήριο των φοιτητών/τριών με βάση ερεθίσματα από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα με στόχο τη διαπολιτισμική εκπαίδευση.  
9. - Εισαγωγή στα βασικά στοιχεία της εφαρμογής του εκπαιδευτικού δράματος στην τυπική ή στην άτυπη εκπαίδευση. (αναλυτικό πρόγραμμα, στοχοθεσία του bloom, γνωσεικοί και κοινωνικοσυναισθηματικοί στόχοι)
- Ο ρόλος του εμψυχωτή/ο εμψυχωτής ως ψυχοπαιδαγωγός, θεατροπαιδαγωγός και εκπαιδευτικός/ο εμψυχωτής ως συντονιστής/δάσκαλος σε ρόλο. 
- Βιωματικό εργαστήριο: Τα όρια του εαυτού και των άλλων/Έκφραση του εαυτού/Ένταξη στην ομάδα/ Σωματική κίνηση, μεταμορφώσεις, φωνή, ρυθμός, συνεργασία/Οι φοιτητές/τριες ως εμψυχωτές. 
10. - Μεθοδολογία του εκπαιδευτικού δράματος/Στάδια εφαρμογής του εκπαιδευτικού δράματος.
- Τρόποι ένταξης του εκπαιδευτικού δράματος στη σχολική τάξη (αυτόνομο γνωστικό αντικείμενο, το εκπαιδευτικό δράμα ως μέσο ανάπτυξης, το εκπαιδευτικό δράμα ως μέσο διδασκαλίας άλλων γνωστικών αντικειμένων/παράδειγμα ως μέσο διδασκαλίας της ιστορίας). 
- Ένταξη δομικών στοιχείων του θεάτρου και τεχνικές δραματικού κειμένου (δραματικό περιβάλλον, δημιουργία σεναρίου, δραματικός χαρακτήρας).
- Τρόποι αξιολόγησης στα πλαίσια της τυπικής εκπαίδευσης συμβαδίζοντας με τα αναλυτικό προγράμματα
- Θεωρία, εφαρμογή, αξιολόγηση διδακτικών σεναρίων
-Βιωματικό εργαστήριο/Από την ευαισθητοποίηση στη δημιουργία σεναρίου και δραματικού χαρακτήρα.
11. - Ένταξη δομικών στοιχείων του θεάτρου και τεχνικές δραματικού κειμένου (δραματική πλοκή, σύγκρουση, δραματική    ένταση, δραματικός διάλογος).
- Θεατρικές συμβάσεις και τεχνικές στην ανάπτυξη του εκπαιδευτικού δράματος
- Συγγραφή παραμυθιών των φοιτητών/τριών με βάση τις τεχνικές του Propp
- Αξιολόγηση
-Βιωματικό εργαστήριο/δημιουργία και δράση χαρακτήρων/ Οι φοιτητές/τριες αναπνέουν ως δραματικοί χαρακτήρες.
12. - Από το εκπαιδευτικό δράμα στη θεατρική παράσταση (επιλογή θεατρικού κειμένου, ανάγνωση, αυτοσχεδιασμός). 
- Βιωματικό εργαστήριο: Από το αφηγηματικό στο δραματικό κείμενο. Αυτοσχεδιασμοί στους ρόλους. Αυτοσχεδιαστικοί διάλογοι και μονόλογοι. Παρουσίαση ομαδικών εργασιών που βασίζονται στη θεαρία του διδακτικού σεναρίου
 

Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Διαλέξεις

25

Διαδραστική διδασκαλία

15

Θεατρικό εργαστήριο

25

Αυτοτελής μελέτη / εξέταση

35

Σύνολο Μαθήματος 

100

Μέθοδος Αξιολόγησης:
•    Διαμορφωτική αξιολόγηση (50 %) που περιλαμβάνει:
-    Ατομική ανταπόκριση με το σώμα και τη φωνή στη θεατρική έκφραση
-    Ατομική ανταπόκριση στη δημιουργία ομαδικού θεατρικού δρώμενου
•    Γραπτή τελική εξέταση (50%) που περιλαμβάνει:
- Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης
 

Bolton, G. M. (1998). Acting in classroom drama: A critical analysis. Birmingham: University of Central England.

Fleming, M. (2001). Teaching drama in primary and secondary schools: an integrated approach. London: David Fulton Publishers.

Goode, T. (1995). Structuring drama work: a handbook of available forms in theatre and drama.

Cambridge: Cambridge University Press.

Hornbrook, D. (1998). Education and dramatic art. London: Routledge.

Neelands, J. (1998). Beginning drama, 11-14. London: David Fulton Publishers.

Somers, J. (1995). Drama in the Curriculum. London: Cassell.

Γιάνναρης, Γ. (1995). Θεατρική Αγωγή και Παιχνίδι. Αθήνα: Γρηγόρης.

Γκανά, Γ. (1998). Δέκα δημιουργικά βήματα για μια σχολική παράσταση και έξι παραστάσεις με παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας. Αθήνα: Καστανιώτης.

Γκανά, Γ. (1998). Δέκα δημιουργικά βήματα για μια σχολική παράσταση και έξι παραστάσεις με παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας. Αθήνα: Καστανιώτης.

Γκόβας, Ν. (2003). Για ένα δημιουργικό νεανικό θέατρο, Ασκήσεις, παιχνίδια, τεχνικές. Ένα πρακτικό βοήθημα για εμψυχωτές θεατρικών ομάδων και εκπαιδευτικούς. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Κοντογιάννη, Α. (2000). Η Δραματική τέχνη στην εκπαίδευση. Αθήνα: Πεδίο.

Μουδατσάκις, Τ. Ε. (1994). Η θεωρία του δράματος στη σχολική πράξη, Το θεατρικό παιχνίδι, η δραματοποίηση ως μέθοδος προσέγγισης αφηγηματικών κειμένων. Αθήνα: Καρδαμίτσας.

Παπαδόπουλος, Σ. (2010). Παιδαγωγική του Θεάτρου. Αθήνα: Αυτοέκδοση.

Σέξτου, Π. (1998). Δραματοποίηση, Το βιβλίο του παιδαγωγού-εμψυχωτή, Μέθοδοι, εφαρμογές, ιδέες. Αθήνα: Καστανιώτη.

Σέξτου, Π. (2005). Θεατρο-παιδαγωγικά προγράμματα στα σχολεία: Για εκπαιδευτικούς, ηθοποιούς, θεατρολόγους και παιδαγωγούς – εμψυχωτές. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Τσιάρας, Α. (2014). Η αναπτυξιακή διάσταση της διδακτικής του δράματος στην εκπαίδευση. Αθήνα: Παπαζήσης.

https://eclass.uop.gr/courses/3444/