-Εντάσσουν τα στοιχεία αυτά στο θέατρο.

Στο μάθημα αναλύεται η έννοια της τελετουργίας από τη σκοπιά της Λαογραφίας, της Θεατρολογίας και κυρίως της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας με παράλληλη παρουσίαση των κυριοτέρων θεωριών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη σχέση τελετουργίας/θεάτρου. Κατά τη διάρκεια των μαθημάτων εξετάζονται οι κατηγορίες των τελετουργιών (μαγικοθρησκευτικές/εκκλησιαστικές, κοσμικές/πολιτικές) και τα είδη τους (θυσίες, διαβατήριες τελετουργίες, εκστατικές τελετουργίες, εκκλησιαστικά δρώμενα, αθλητικές και δυναστικές τελετές…) τόσο στην αρχαιότητα όσο και στη σύγχρονη εποχή. Αυτό επιτυγχάνεται με την παρουσίαση και την ανάλυση σχετικών παραδειγμάτων από “δυτικές” και “μη δυτικές κοινωνίες” μέσα στα κοινωνικοπολιτισμικά τους συμφραζόμενα, όπου ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην παραστατικότητα.
Το μάθημα αναλύεται σε δεκατρείς ενότητες:
Τίτλος ενότητας
1.Οι έννοιες προαισθητικές μορφές θεάτρου/δρώμενο/τελετουργία
Η λαογραφική προσέγγιση-Η ελληνική Λαογραφία

2. Η θεατρολογική προσέγγιση. Ο ορισμός του Βάλτερ Πούχνερ
3.Η ανθρωπολογική προσέγγιση- Η Κοινωνική (Πολιτισμική) Ανθρωπολογία
4.Η προσέγγιση των τελετουργιών από την Κατερίνα Κακούρη.
Το παράδειγμα του της τελετής του Άη-Γιώργη στη Νεστάνη Αρκαδίας
5.Οι κυριότερες ανθρωπολογικές θεωρίες για την τελετουργία
ΕmileDurkheim: τελετουργία και θρησκεία
6.Το σατυρικό δράμα ως διαβατήρια τελετουργία: το αγγείο «του Προνόμου».
7.ClaudeLévi-Strauss: δομισμός
8. Τελετουργία και Αρχαίο Δράμα.
Οι τελετουργιστές του Καίμπριτζ
9-10. Οι θεωρίες της επιτέλεσης και η θεατρική εφαρμογή τους (Τελετουργία/ανθρωπολογία και Θέατρο) : V. Turner και R. Schechner
11. Εκστατικές τελετουργίες
Αναστενάρια. Η προσέγγιση της Κ. Κακούρη και του L. Danforth
12-13. Εκστατικές τελετουργίες
Ταραντέλλα. Η επιτόπια καταγραφή (ErnestodeMartino) και οι θεατρικές αναπαραστάσεις.

Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Διαλέξεις

30

Μελέτη και ανάλυση βιβλιογραφίας

20

Εκπαιδευτικές επισκέψεις

10

Εκπόνηση μελέτης (project) ή Συγγραφή εργασίας      (προαιρετικά)      /    μη καθοδηγούμενη μελέτη /εξέταση

65

Σύνολο Μαθήματος 

125

•    Γραπτή τελική εξέταση: επιλογή ερωτήσεων ανάπτυξης (80%)
•    Προαιρετικές προφορικές και γραπτές εργασίες κατά τη διάρκεια των μαθημάτων (20%)
ή
•    Υποχρεωτική γραπτή εργασία και παρουσίασή της στην τάξη για τους φοιτητές που αδυνατούν να παρακολουθήσουν το μάθημα (20%)
 

Βελιώτη-Γεωργοπούλου, Μ. (2013), «"Ο δρόμος της μάσκας" του ClaudeLévi-Strauss και οι δρόμοι της Τέχνης». Στο Δ. Φίλιας, Μ. Βελιώτη-Γεωργοπούλου, Α. Βλαβιανού και Χρ. Οικονομοπούλου (επιμ.), Πολύχρωμες Ψηφίδες. Γαλλοφωνία και Πολυπολιτισμικότητα,. Αθήνα: Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Παν/μίου Πελοποννήσου-Γρηγόρης, σελ. 276-288.

Βελιώτη-Γεωργοπούλου, Μ. (2013), «Η πόλη και ο βασιλεύς. Εορτές και τελετές για τον Όθωνα στο Ναύπλιο». Στο Τριαντ. Σκλαβενίτης και Μ. Βελιώτη-Γεωργοπούλου (επιμ.), «150 χρόνια Ναυπλιακή Επανάσταση. 1 Φεβρουαρίου-8 Απριλίου 1862». Πρακτικά Επιστημονικού Συμποσίου. Ναυπλιακά Ανάλεκτα VIII, Ναύπλιο: έκδ. Δήμος Ναυπλιέων-Πνευματικό Ίδρυμα «Ι. Καποδίστριας», σελ. 469-485.

Colleyn   Jean – Paul (2005), Στοιχεία κοινωνικής και πολιτισμικής ανθρωπολογίας.Μτφρ. Μαρία Κουμπούρα, Αθήνα: Πλέθρον.

Δημητρίου, Σωτήρης (2009). Η πολιτική διάσταση της Τέχνης. Μια ανθρωπολογική προσέγγιση, Αθήνα: Σαββάλας.

Danforth, Loring (1995). Τα Αναστενάρια της Αγίας Ελένης. Πυροβασία και θρησκευτική θεραπεία. Αθήνα: Πλέθρον.

Durkheim Emile (2008), The elementary forms of religious life, Oxford University Press.

Frazer James (1998), Οχρυσόςκλώνος. Μελέτη για τη μαγεία και τη θρησκεία, Αθήνα: Εκάτη.

Geertz, Clifford (2003). Η ερμηνεία των πολιτισμών, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Η ελληνική μουσική παράδοση της Κάτω Ιταλίας, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, CD1, 1994.

Κάβουρας Π. (2010), «Δρώμενο και δραματουργία. Η ιδέα του φολκλόρ στην εποχή του έθνικ», Στο: Παύλος Κάβουρας (επιμ.), Φολκλόρ και παράδοση: Ζητήματα Αναπαράστασης και επιτέλεσης της μουσικής και του χορού, Αθήνα: Νήσος, σελ. 227-250.

Κακούρη, Κατερίνα (1963), Διονυσιακά, Αθήνα,.

Κακούρη, Κατερίνα (1974). Προϊστορία του θεάτρου. Από τη σκοπιά της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Αθήνα: Υπουργείον Πολιτισμού και Επιστημών.

Κακούρη Κατερίνα, (1978), «Χορός και πομπή του Αη-Γιώργη στη Νεστάνη Αρκαδίας», Εθνογραφικά, 1, σελ. 93-104.

Κακούρη, Κατερίνα (1998). Προαισθητικές μορφές θεάτρου, Αθήνα: Εστία.

Κέντρο Λαϊκών Δρωμένων Κομοτηνής (1997). Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου με θέμα:Δρώμενα. Σύγχρονα μέσα και τεχνικές καταγραφής τους, Κομοτηνή: Κέντρο Λαϊκών Δρωμένων Κομοτηνής-Δήμος Κομοτηνής-Υπουργείο Πολιτισμού-Εθνικό Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεων.

Κυριακίδου-Νέστορος Άλκη (2007), Η θεωρία της ελληνικής Λαογραφίας. Κριτική ανάλυση, , Αθήνα: Ίδρυμα Μωραϊτη, Βιβλιοθήκη Γενικής Παιδείας

Laburthe-Tolra, Ph. &Warnier J.P. (2003). Εθνολογία-Ανθρωπολογία, Αθήνα: Κριτική.

Λιαλιάτσης Π., (1979), « Το κάψιμο του Ιούδα, Πασχαλινό έθιμο της Ασίνης», στα Πρακτικά του Α΄ Συνεδρίου Αργολικών Σπουδών (Ναύπλιον 4-6 Δεκεμβρίου 1976), Πελοποννησιακά (Παράρτημα 4), σελ. . 139-160

Mauss Marcel-Hubert Henri (1968),«Essai sur la nature et la fonction du sacrifice », inM. Mauss, Œvres I, Les fonctions sociales du sacré, Paris: Ed. Minuit.

Πούχνερ, Βάλτερ (1985). «Θεωρία του Λαϊκού Θεάτρου. Κριτικές παρατηρήσεις στο γενετικό κώδικα της θεατρικής συμπεριφοράς του ανθρώπου», Λαογραφία (Παράρτημα 9), Αθήνα.

Πούχνερ, Βάλτερ (1989). Λαϊκό Θέατρο στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Συγκριτική Μελέτη, Αθήνα: Πατάκης.

Schechner, Richard (2011). Η θεωρία της επιτέλεσης, Αθήνα: Τελέθριον.

Turner, Victor (2015). Από την τελετουργία στο θέατρο. Η ανθρώπινη βαρύτητα του παιχνιδιού, Αθήνα: Ηριδανός

Στεφανοπούλου, Μαρία (2011). Το θέατρο των πηγών και η νοσταλγία της καταγωγής, Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας.

VanGennepArnold, (2016), Τελετουργίες διάβασης. Συστηματική μελέτη των τελετών.Μτφρ. Θ. Παραδέλλης, Αθήνα: Ηριδανός.

Wiles, D., (2009), Το αρχαίο ελληνικό δράμα ως παράσταση. Μια εισαγωγή. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

https://eclass.uop.gr/courses/TS215/