Ψήφισμα των Ελληνικών Πανεπιστημιακών Τμημάτων Θεατρικών Σπουδών
για την κατάργηση της αισθητικής αγωγής στο Λύκειο

Αθήνα 14 Ιουλίου 2020

Τα τέσσερα ελληνικά Πανεπιστημιακά Τμήματα που έχουν ως αντικείμενο το θέατρο, και συγκεκριμένα τα Τμήματα Θεατρικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, του Πανεπιστημίου Πατρών και το Τμήμα Θεάτρου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, εκφράζουν την καθολική τους αντίρρηση και διαφωνία για την πρόσφατη απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να εξοβελίσει τα καλλιτεχνικά μαθήματα από το Λύκειο, στα οποία περιλαμβάνονται τα «Στοιχεία θεατρολογίας», καθώς και τις αντίστοιχες ερευνητικές δραστηριότητες (projects). Η δικαιολογία για την κατάργηση των τεχνών είναι ότι τα σχετικά μαθήματα δεν επιλέγονται από τους μαθητές, ενώ παραβλέπεται το γεγονός ότι δεν υπάρχουν σε όλα τα σχολεία οι κατάλληλοι εξειδικευμένοι καθηγητές για να τα διδάξουν.

Τα Τμήματα Θεατρικών Σπουδών οραματίζονται ένα σχολείο που δεν αποσκοπεί στη χρησιμοθηρία και δεν αποβλέπει αποκλειστικά στην εξειδίκευση και την επαγγελματική αποκατάσταση αλλά έχει ως σκοπό την απελευθέρωση της φαντασίας και τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη, την πλήρη ψυχική, εκφραστική και συναισθηματική καλλιέργεια του μαθητή. Προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλουν αποφασιστικά και μοναδικά οι τέχνες με τη βιωματική μάθηση που προσφέρουν σε όλη τη διάρκεια της σχολικής ζωής.

Τα Τμήματά μας, εναρμονισμένα με τη διεθνή επιστημονική έρευνα για την αξία των τεχνών στην εκπαίδευση και τα συμπεράσματα του πρόσφατου συνεδρίου για τις τέχνες στο ελληνικό σχολείο (Φιλοσοφική Σχολή, 11.10.2018 έως τις 13.10.2018), το οποίο οργανώθηκε από το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, το Τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ, την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας και είχε την αιγίδα του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, θεωρούν ότι:
1.    Πρωτοπόροι παιδαγωγοί, όπως οι Κουντουράς, Δελμούζος, Γληνός, Κριαράς, ανέδειξαν την κοινή πεποίθηση ότι οι Τέχνες, που έχουν μακρά παράδοση στη χώρα μας, οφείλουν να έχουν ιδιαίτερη και εξέχουσα θέση στο ελληνικό σχολείο.
2.    Οι τέχνες συμβάλλουν δραστικά στον εμπλουτισμό της επικοινωνίας των μαθητών, της ολόπλευρης μάθησης, της αισθητικής καλλιέργειας, της ενσυναίσθησης, της αυτενέργειας, της συλλογικότητας, της ανάπτυξης της δημουργικότητας και της δημοκρατικής λειτουργίας σε έναν πλουραλιστικό σύγχρονο κόσμο.
3.    Είναι αναγκαία η κάλυψη και η επέκταση της Καλλιτεχνικής Παιδείας στην εκπαιδευτική Πράξη, αφού το Θέατρο, η Μουσική, τα Εικαστικά, ο Χορός και ο Κινηματογράφος και η διάχυση των αισθητικών δράσεων σε όλο το Πρόγραμμα συντείνουν στην ολόπλευρη διάπλαση των παιδιών και των εφήβων που φοιτούν στα σχολεία της πατρίδας μας.
4.    Στην εποχή μας πλήθος κρίσιμων θεμάτων, όπως η ραγδαία μεταβολή των οικονομικών συνθηκών στην οικογένεια, οι περιβαλλοντικές μεταβολές, ζητήματα κοινωνικοποίησης, φύλου, σεξουαλικότητας, εκφοβισμού, ρατσισμού, εθνικισμού, ταξικών, κοινωνικών και εν γένει διακρίσεων και διαχωρισμών, απαιτούν ιδιαίτερη διαχείριση την οποία οι τέχνες μπορούν να προσφέρουν στην εκπαίδευση των μαθητών.
5.    Τα μαθήματα των τεχνών πρέπει να διδάσκονται από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό που έχει την απαραίτητη παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια.
6.    Τα αποτελέσματα της εφαρμογής του πιλοτικού προγράμματος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής για τη βιωματική διδασκαλία του θεατρικής αγωγής στο Γυμνάσιο δείχνουν πόσο οι έφηβοι έχουν ανάγκη το θέατρο και πόσο αυτό είναι επιβεβλημένο ως μάθημα στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα.
7.    Ο στόχος της αισθητικής παιδείας δεν είναι μόνο η καλλιέργεια ορισμένων δεξιοτήτων ή η κατάρτιση κάποιων μαθητών με κλίση στις τέχνες. Ο στόχος είναι πλατύτερος και αφορά όλους τους μαθητές: η μαθησιακή εμπειρία που προσφέρουν οι τέχνες είναι δικαίωμα όλων των μαθητών. Για εμάς, ειδικότερα, το ιδανικό για ένα σύγχρονο πρωτοποριακό σχολείο είναι η διδασκαλία του θεάτρου, όπως και των υπόλοιπων τεχνών, σε όλο το φάσμα της σχολικής ζωής από το Νηπιαγωγείο έως και τη Γ´ Λυκείου.

Με γνώμονα τον εμπλουτισμό της πολιτιστικής παιδείας των μαθητών και προκειμένου να καλυφθεί το τεράστιο κενό που έχει δημιουργηθεί δεδομένου ότι το θέατρο διδάσκεται μόνο στις τέσσερις τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, προτείνουμε:

1.     Να επανέλθει στην πέμπτη και στην έκτη Δημοτικού το μάθημα της «Θεατρικής αγωγής», το οποίο αιφνιδιαστικά και αδικαιολόγητα καταργήθηκε το 2016.
2.    Να εισαχθεί η «Θεατρική αγωγή» στο Γυμνάσιο ως μονόωρο μάθημα, όπως ακριβώς ισχύει για τη Μουσική και τα Εικαστικά.
3.     Να διατηρηθεί το μάθημα «Στοιχεία Θεατρολογίας» στην Α´ Λυκείου, να επεκταθεί το μάθημα στη Β´ Λυκείου (ως μάθημα επιλογής) και να προστεθεί στη Γ´ Λυκείου ειδικό εξεταζόμενο μάθημα για την εισαγωγή στα Τμήματα Θεατρικών Σπουδών, ούτως ώστε να υπάρξει ουσιαστική σύνδεση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με τις επιστημονικές εξελίξεις της τριτοβάθμιας (καθώς και να αποκτούν οι έφηβοι βασικά στοιχεία θεατρικής παιδείας, ολοκληρώνοντας το Λύκειο).

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι η λέξη «θέατρο», όπως και οι λέξεις «δράμα», «σκηνή», «χορός», «προσωπείο», «τραγωδία», «κωμωδία», που διαπότισαν όλες τις γλώσσες και όλη την ιστορία της ανθρωπότητας είναι ελληνικές. Εμείς που εργαζόμαστε στον χώρο των Θεατρικών Σπουδών καλούμε την Υπουργό Παιδείας να σκεφθεί εκ νέου το ζήτημα των τεχνών στο ελληνικό δημόσιο σχολείο και να επαναφέρει δραστικά τη θεατρική αγωγή σε περισσότερες τάξεις του σχολείου προς όφελος της ισόρροπης και ολόπλευρης ανάπτυξης όσο το δυνατόν περισσότερων μαθητών.

Οι Πρόεδροι των Τμημάτων

Χρυσόθεμις Σταματοπούλου-Βασιλάκου, Καθηγήτρια
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Φιλοσοφικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Δαμιανός Κωνσταντινίδης, Καθηγητής
Τμήμα Θεάτρου Σχολής Καλών Τεχνών Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Αγγελική Σπυροπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Σχολής Καλών Τεχνών Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Σταύρος Τσιτσιρίδης, Καθηγητής
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Πατρών